วันศุกร์ที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2557

นกที่พบในประเทศไทย


มีนกทั้งสิ้น 982 ชนิดที่มีบันทึกว่าพบในธรรมชาติของประเทศไทย มี 3 ชนิดเป็นนกถิ่นเดียว หนึ่งชนิดเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่นำเข้ามาโดยมนุษย์ และ 45 ชนิดพบเห็นได้ยาก 7 ชนิดในรายชื่อทั้งหมดสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติแล้วในประเทศไทยซึ่งไม่ได้รวมอยู่ในบทความนี้ และ 49 ชนิดที่ถูกคุกคามทั่วโลก เรียงลำดับวงศ์และชนิดตาม เคลเมนต์ (2000)  และเพิ่มชนิดตาม ร็อบสัน (2004)  และหมอบุญส่ง ชื่อในภาษาไทยอ้างอิงตามหนังสือคู่มือดูนกของหมอบุญส่ง เลขะกุล
ในปี พ.ศ. 2543 มีการประมาณว่านกประจำถิ่น 159 ชนิดและนกอพยพ 23 ชนิดกำลังถูกคุกคามจนใกล้สูญพันธุ์หรือเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ซึ่งมีสาเหตุมาจากการถางป่า การลักลอบตัดไม้อย่างผิดกฎหมาย การล่าสัตว์และการเสื่อมสภาพถิ่นที่อยู่อาศัย โดยเฉพาะในที่ราบลุ่ม ชนิดที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดเป็นนกน้ำขนาดใหญ่ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชุ่มน้ำซึ่งส่วนใหญ่ได้กลายไปเป็นพื้นที่ทางการเกษตรและชนิดที่อาศัยอยู่ในป่าที่ซึ่งมีการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อการเกษตรและการค้าทำให้พื้นที่ป่าสูญหายไปหรือกลายเป็นป่าเสื่อมโทรม
นกในประเทศไทยเป็นนกชนิดหลักๆของเขตนิเวศอินโดมาลายาซึ่งสัมพันธ์กับอนุทวีปอินเดียในทางตะวันตก และโดยเฉพาะพื้นที่คาบสุมทรทางตอนใต้ถึงเขตชีวภาพซุนดาในทางตะวันออกเฉียงใต้ ภูเขาทางเหนือคือที่ราบสูงทิเบตที่ทอดตัวขวางไว้ซึ่งมีนกภูเขาหลายชนิดและในฤดูหนาวจะมีนกอพยพมาจากทางตะวันออกของเขตนิเวศพาลีอาร์กติกและเทือกเขาหิมาลัย
ประเทศไทยมีชายแดนติดกับประเทศเพื่อนบ้านหลายประเทศ ทำให้มีนกถิ่นเดียวเพียงไม่กี่ชนิด บางทีนกที่สวยงามอย่างนกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรซึ่งพบเพียงแห่งเดียวในประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว อาจสูญพันธุ์ไปแล้วก็ได้

ไก่ฟ้า นกกระทา และนกคุ่ม


อันดับ: Galliformes วงศ์: Phasianidae
ไก่ฟ้า นกกระทา และนกคุ่มเป็นนกหากินบนพื้นดิน มีขนาดเล็กถึงใหญ่ ปีกสั้น มี 156 ชนิดทั่วโลก พบ 26 ชนิดในประเทศไทย[29]
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
นกกระทาทุ่งFrancolinus pintadeanus
ไก่นวลRhizothera longirostris
นกคุ่มญี่ปุ่นCoturnix japonicaนกอพยพ หายากมาก
นกคุ่มอกดำCoturnix coromandelica
นกคุ่มสีCoturnix chinensis
นกกระทาดงคอสีแสดArborophila rufogularis
นกกระทาดงอกเทาArborophila orientalisนกพลัดหลง บางครั้งแบ่งเป็น A. campbelli[3]
นกกระทาดงอกสีน้ำตาลArborophila brunneopectus
นกกระทาดงจันทบูรArborophila cambodiana
นกกระทาดงแข้งเขียวArborophila chloropus
นกกระทาดงปักษ์ใต้Arborophila charltoniiหายาก ใกล้สูญพันธุ์ทั่วโลก[30]
นกกระทาสองเดือยCaloperdix oculea
ไก่จุกRollulus rouloulหายาก ถูกคุกคามทั่วโลก[31]
นกกระทาป่าไผ่Bambusicola fytchii
ไก่ป่าGallus gallus
ไก่ฟ้าหลังเทาLophura leucomelanos
ไก่ฟ้าหลังขาวLophura nycthemera
ไก่ฟ้าหางสีน้ำตาลLophura erythrophthalma
ไก่ฟ้าหน้าเขียวLophura ignitaหายาก ใกล้สูญพันธุ์ทั่วโลก[32]
ไก่ฟ้าพญาลอLophura diardi
ไก่ฟ้าหางลายขวางSyrmaticus humiaeหายาก
นกแว่นสีเทาPolyplectron bicalcaratum
นกแว่นสีน้ำตาลPolyplectron malacenseใกล้สูญพันธุ์[5]
นกหว้าArgusianus argus
นกยูงไทยPavo muticusหายาก, ลดจำนวนลงเป็นอย่างมาก

เหยี่ยวปีกแหลม


อันดับ: Falconiformes วงศ์: Falconidae
นกในวงศ์เหยี่ยวปีกแหลมจะเป็นนกล่าเหยื่อเวลากลางวัน ต่างจากนกอินทรีและเหยี่ยวคือจะฆ่าเหยื่อด้วยจงอยปากไม่ใช่อุ้งเท้า มี 62 ชนิดทั่วโลก พบ 9 ชนิดในประเทศไทย[27]
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
เหยี่ยวเล็กตะโพกขาวPolihierax insignis
เหยี่ยวแมลงปอขาแดงMicrohierax caerulescens
เหยี่ยวแมลงปอขาดำMicrohierax fringillarius
เหยี่ยวเคสเตรลFalco tinnunculusนกอพยพ
เหยี่ยวตีนแดงFalco amurensisนกอพยพผ่าน หายากมาก
เหยี่ยวเมอร์ลินFalco columbarius
เหยี่ยวฮอบบี้พันธุ์ยุโรปFalco subbuteoนกอพยพ หายาก
เหยี่ยวฮอบบี้พันธุ์เอเชียFalco severus
เหยี่ยวเพเรกรินFalco peregrinusนกอพยพ

เหยี่ยวและนกอินทรี


อันดับ: Falconiformes วงศ์: Accipitridae
เหยี่ยวและนกอินทรีเป็นนกล่าเหยื่อที่มีจะงอยปากโค้งงอไว้สำหรับฉีกเนื้อจากเหยื่อ มีขาที่แข็งแรง อุ้งเท้าที่ทรงพลัง และมีสายตาแหลมคม มี 233 ชนิดทั่วโลก พบ 46 ชนิดในประเทศไทย[27]

ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
เหยี่ยวกิ้งก่าสีน้ำตาลAviceda jerdoni
เหยี่ยวกิ้งก่าสีดำAviceda leuphotes
เหยี่ยวผึ้งPernis ptilorhynchus
เหยี่ยวค้างคาวMacheiramphus alcinusหายาก ถูกคุกคาม
เหยี่ยวขาวElanus caeruleus
เหยี่ยวดำMilvus migransนกอพยพ
เหยี่ยวแดงHaliastur indus
นกออกHaliaeetus leucogaster
นกอินทรีหัวสีนวลHaliaeetus leucoryphusพบยากมาก
นกอินทรีหางขาวHaliaeetus albicillaนกพลัดหลง หายากมาก
เหยี่ยวปลาเล็กหัวเทาIchthyophaga humilisนกประจำถิ่น หายาก
เหยี่ยวปลาใหญ่หัวเทาIchthyophaga ichthyaetusหายากมาก เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์[28]
แร้งเทาหลังขาวGyps bengalensisอาจจะสูญพันธุ์แล้ว
แร้งสีน้ำตาลGyps indicusอาจจะสูญพันธุ์แล้ว
แร้งสีน้ำตาลหิมาลัยGyps himalayensisนกพลัดหลง
แร้งดำหิมาลัยAegypius monachusนกอพยพ หายาก
พญาแร้งSarcogyps calvus
เหยี่ยวนิ้วสั้นCircaetus gallicusนกอพยพผ่าน นกอพยพ หายาก
เหยี่ยวรุ้งSpilornis cheela
เหยี่ยวทุ่งพันธุ์ยูเรเซียCircus aeruginosusนกอพยพ หายาก
เหยี่ยวทุ่งพันธุ์เอเชียตะวันออกCircus spilonotusนกอพยพ
เหยี่ยวทุ่งแถบเหนือCircus cyaneusนกอพยพ หายาก
เหยี่ยวทุ่งสีจางCircus macrourusนกพลัดหลง
เหยี่ยวด่างดำขาวCircus melanoleucosนกอพยพ
เหยี่ยวนกเขาหงอนAccipiter trivirgatus
เหยี่ยวนกเขาชิคราAccipiter badius
เหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีนAccipiter soloensisนกอพยพผ่าน นกอพยพ
เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นAccipiter gularisนกอพยพผ่าน และ นกอพยพ
เหยี่ยวนกกระจอกเล็กAccipiter virgatus
เหยี่ยวนกกระจอกใหญ่Accipiter nisusนกอพยพ หายาก
เหยี่ยวนกเขาท้องขาวAccipiter gentilisนกอพยพ หายาก
เหยี่ยวปีกแดงButastur liventer
เหยี่ยวหน้าเทาButastur indicusนกอพยพผ่าน นกอพยพ
เหยี่ยวทะเลทรายButeo buteoนกอพยพ
นกอินทรีดำIctinaetus malayensis
นกอินทรีปีกลายAquila clangaนกอพยพผ่าน นกอพยพ
นกอินทรีทุ่งหญ้าสเต็ปAquila nipalensisนกพลัดหลง
นกอินทรีหัวไหล่ขาวAquila heliacaนกอพยพ หายาก
นกอินทรีแถบปีกดำAquila fasciatusหายาก
นกอินทรีเล็กAquila pennatusนกอพยพผ่าน นกอพยพ หายาก
เหยี่ยวท้องแดงAquila kienerii
เหยี่ยวต่างสีSpizaetus cirrhatus
เหยี่ยวภูเขาSpizaetus nipalensis
เหยี่ยวดำท้องขาวSpizaetus alboniger
เหยี่ยวหงอนสีน้ำตาลท้องขาวSpizaetus nanus



เป็ดและห่าน


อันดับ: Anseriformes วงศ์: Anatidae
นกในวงศ์นี้ประกอบไปด้วยเป็ด ห่าน และ หงส์ มีพังผืดที่เท้า ปากแบน ขนเคลือบด้วยไขมันกันน้ำได้ดี มี 131 ชนิดทั่วโลก พบ 25 ชนิดในประเทศไทย[24]
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
เป็ดแดงDendrocygna javanica
ห่านเทาปากดำAnser cygnoidesนกพลัดหลง
ห่านเทาปากชมพูAnser anserนกพลัดหลง
ห่านหัวลายAnser indicusนกอพยพ หายากมาก
เป็ดพม่าTadorna ferrugineaนกอพยพ หายาก
เป็ดเชลดักTadorna tadornaนกอพยพ, หายากมาก
เป็ดก่าCairina scutulataนกประจำถิ่น หายากมาก ใกล้สูญพันธุ์[25]
เป็ดหงส์Sarkidiornis melanotosนกประจำถิ่น หายาก
เป็ดคับแคNettapus coromandelianus
เป็ดแมนดารินAix galericulataนกอพยพ หายากมาก
เป็ดปากสั้นAnas penelopeนกอพยพ
เป็ดเปียหน้าเขียวAnas falcataนกพลัดหลง
เป็ดเทาก้นดำAnas streperaนกอพยพ หายากมาก
เป็ดปีกเขียวAnas creccaนกอพยพ
เป็ดหัวเขียวAnas platyrhynchosนกพลัดหลง
เป็ดเทาAnas poecilorhynchaนกอพยพ หายาก
เป็ดหางแหลมAnas acutaนกอพยพ
เป็ดลายAnas querquedulaนกอพยพ
เป็ดปากพลั่วAnas clypeataนกอพยพ
เป็ดปากแดงNetta rufinaนกอพยพ หายากมาก
เป็ดโปชาดหลังขาวAythya ferinaนกอพยพ หายากมาก
เป็ดดำหัวสีน้ำตาลAythya nyrocaนกอพยพ หายาก
เป็ดดำหัวดำAythya baeriนกอพยพ หายาก
เป็ดเปียAythya fuligulaนกอพยพ หายาก

นกกระสาและนกตะกรุม


อันดับ: Ciconiiformes วงศ์: Ciconiidae
นกกระสาและนกตะกรุมเป็นนกลุยน้ำขนาดใหญ่ ขายาว คอยาว ปากยาวหนา หลายชนิดเป็นนกอพยพ มี 19 ชนิดทั่วโลก พบ 10 ชนิดในประเทศไทย[15]
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
นกกระสาปากเหลืองMycteria cinereaเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ทั่วโลก[17]
นกกาบบัวMycteria leucocephala
นกปากห่างAnastomus oscitans
นกกระสาดำCiconia nigraนกอพยพ หายาก
นกกระสาคอยาวCiconia episcopusหายากมาก
นกกระสาคอขาวปากแดงCiconia stormi
นกกระสาขาวCiconia ciconiaหายากมาก
นกกระสาคอดำEphippiorhynchus asiaticusถูกคุกคามทั่วโลก[18]
นกตะกรุมLeptoptilos javanicusหายาก
นกตะกรามLeptoptilos dubiusใกล้สูญพันธุ์ทั่วโลก[19]

นกยาง

อันดับ: Ciconiiformes วงศ์: Ardeidae
นกยางเป็นนกลุยน้ำขนาดกลางถึงใหญ่ หลายชนิดมีคอยาว มี 61 ชนิดทั่วโลก พบ 20 ชนิดในประเทศไทย
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
นกกระสานวลArdea cinereaนกอพยพ, เคยขยายพันธุ์ในประเทศไทย
นกกระสาใหญ่Ardea sumatranaหายากมาก
นกกระสาแดงArdea purpureaนกอพยพ
นกยางโทนใหญ่Ardea alba
นกยางโทนน้อยEgretta intermediaนกอพยพ
นกยางเปียEgretta garzetta
นกยางจีนEgretta eulophotesนกอพยพ, หายากมาก เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ทั่วโลก[16]
นกยางทะเลEgretta sacra
นกยางกรอกพันธุ์อินเดียArdeola grayii
นกยางกรอกพันธุ์จีนArdeola bacchusนกอพยพ
นกยางกรอกพันธุ์ชวาArdeola speciosa
นกยางควายBubulcus ibis
นกยางเขียวButorides striata
นกแขวกNycticorax nycticorax
นกยางลายเสือGorsachius melanolophus
นกยางไฟหัวดำIxobrychus sinensis
นกยางไฟหัวเทาIxobrychus eurhythmusนกอพยพผ่าน
นกยางไฟธรรมดาIxobrychus cinnamomeus
นกยางดำIxobrychus flavicollis
นกยางแดงใหญ่Botaurus stellarisนกอพยพ

นกบูบบี


อันดับ: Pelecaniformes วงศ์: Sulidae
นกบูบบีเป็นนกทะเลขนาดกลางถึงใหญ่ มี 9 ชนิดทั่วโลก พบ 3 ชนิดในประเทศไทย
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
นกบูบบีหน้าดำSula dactylatraนกพลัดหลง
นกบูบบีตีนแดงSula sulaนกพลัดหลง
นกบูบบีสีน้ำตาลSula leucogasterนกอพยพ หายาก เคยเป็นนกประจำถิ่น

นกเป็ดผี


อันดับ: Podicipediformes วงศ์: Podicipedidae
นกเป็ดผีเป็นนกน้ำขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ปกติจะพบในแหล่งน้ำจืด แต่บ่อยครั้งก็พบในทะเลในช่วงฤดูอพยพและฤดูหนาว นิ้วเท้าแผ่เป็นครีบแต่ไม่ติดกันเป็นพังผืดสามารถว่ายและดำน้ำได้ดีเยี่ยม มี 20 ชนิดทั่วโลก แต่นกเป็ดผีอเลโอทรา (Alaotra Grebe) อาจสูญพันธุ์ไปแล้ว[9] ในประเทศไทยพบเพียง 3 ชนิด
ชื่อชื่อวิทยาศาสตร์สถานะ
นกเป็ดผีเล็กTachybaptus ruficollisนกประจำถิ่นพบบ่อย
นกเป็ดผีใหญ่Podiceps cristatusนกอพยพ หายากมาก
นกเป็ดผีคอดำPodiceps nigricollisนกอพยพ หายากมาก

ชนิดของนก

นกไม่เกาะคอน
นกเป็ดผี . นกจมูกหลอด . นกโต้คลื่น . นกร่อนทะเล . นกกระทุง . นกบูบบี . นกกาน้ำ . นกอ้ายงั่ว . นกโจรสลัด . นกยาง . นกกระสาและนกตะกรุม . นกกุลาและนกปากช้อน . เป็ดและห่าน . เหยี่ยวออสเปร . เหยี่ยวและนกอินทรี . เหยี่ยวปีกแหลม . ไก่ฟ้า นกกระทา และนกคุ่ม . นกคุ่มอืด . นกกระเรียน . นกอัญชัน . นกฟินฟุต . นกอีแจว . นกโป่งวิด . นกหัวโตกินปู . นกตีนเทียน . นกกระแตผี . นกแอ่นทุ่ง . นกหัวโตและนกกระแต . นกชายเลนและนกปากซ่อม . นกสกัว . นกนางนวล . นกนางนวลแกลบ . นกกรีดน้ำ . นกพิราบและนกเขา . นกแก้วและนกหก . นกคัคคู . นกแสก . นกเค้า . นกปากกบ . นกตบยุง . นกแอ่น . นกแอ่นฟ้า . นกขุนแผน . นกกะเต็น . นกจาบคา . นกตะขาบ . นกกะรางหัวขวาน . นกเงือก . นกโพระดก . นกพรานผึ้ง . นกคอพันและนกหัวขวาน .
นกจับคอน
นกพญาปากกว้าง . นกแต้วแล้ว . นกจาบฝน . นกนางแอ่น . นกเด้าลมและนกเด้าดิน . นกขี้เถ้าและนกพญาไฟ . นกคอสามสี . นกปรอด . นกเขียวก้านตอง . นกขมิ้นน้อย . นกมุดน้ำ . นกเดินดง . นกยอดข้าวและนกกระจิบหญ้า . นกกระจิบ นกพง และนกกระจิ๊ด .นกจับแมลงและนกเขน . นกอีแพรด . นกแซวสวรรค์ . นกหัวโตป่าโกงกาง . นกกินแมลงและนกกะราง . นกปากนกแก้ว . นกติตหางยาว . นกปากหนาม . นกติต . นกไต่ไม้ . นกเปลือกไม้ . นกติตหน้าแดง . นกกินปลีและนกปลีกล้วย . นกกาฝาก . นกแว่นตาขาว. นกขมิ้น . นกเขียวคราม . นกอีเสือ . นกเฉี่ยวดง . นกแซงแซว . นกแอ่นพง . นกกา . นกเอี้ยงและนกกิ้งโครง . นกจาบ . นกกระติ๊ด. นกจาบปีกอ่อนเล็ก . นกจาบปีกอ่อน . นกกระจอก .